د (روغتيا پالنه) نورې ليکنې
تازه سرليکونه
بېلابېلې ليکنې
تيتانوس ( Tetanus )
راليږونکې: قابله بي بي اسيه سحر، کندهار
سرچینه: تعلیم الاسلام ویب پاڼه
تشريح
تيتانوس د تيتانو سپازمين چې يو نيوروتوکسين دى او د Clostridium Tetani په واسطه توليديږي ، منځ ته راځي . په يو کس کې چې واکسين سوى نه وي د پو ستکي او مخاطې غشا هر ټپ ( ټکر، پرې سوى ، جراحي ، چيچل سوى ، د ماشوم د زيږون پر مهال ، سنتيدل، ټپونه ) له Clostridiu
m Tetani د ککړيدو په صورت کې د منتن کيدو د خطر احتمال لري.
Clostridium Tetaniپه خاوره ، فاضله موادو کې پيدا کيږي او Spores يې د ډيرو عفوني ضد موادو پر وړاندې مقاومت لري . ناروغي د واکسين د تطبيق په وسيله په بشپړه توګه د مخنيوي وړ ده چې دا واکسين د کتلوي معافيت د پروګرام په معياري برنامه او له زيږون څخه په مخکې واکسينشن کې شامل وي.
تشخيص
o په دې ډول پيښو کې کيداى سي د جلدي ناپاکو ټپونو يوه مخينه شتون ولري، مګر ناروغ غالبا دا پيښي هيرې کړي دي.
o ناروغي په لاندې توګه پر مختيا کوي:
o د تيتانوس لومړنۍ نښه د ژامې د عضلو شخيدل دي چې په ژولو کې له ستونزو سره پيليږي اود ژامې له تړلو سره تعقيبيږي ( د مثال په توګه چې ناروغ خپله خوله نسي خلاصولى ).
o بيا د مخ د نورو عضلو کرمپ چې د حلق او ستوني د عضلاتو له اخته کيدو سره يو ځاى ده چې دا خپله د تيريدو ستونزې ته لاره برابروي.
o د ناروغۍ پرمختيا له دوه ورځو څخه تر درې او نيو وي . ناروغ له يو عضلي سپزم څخه په دوامداره او درد لرونکي بڼه د شا د شخ والي او منحني کيدو ، د موټو قيضيدل او غځيدلو پښو څخه شکايت کوي: په ډيره کمه توګه حسى تنبهات د دوهم ځلي شديد سپزم د رامنځ ته کيدو زمينه برابروي په داسي حال کي چه ناروغ په مکمله توګه شعوري حالت لري. ناروغ په دې حالت کې د اونيو لپاره پاتې کيږي.(په متوسط توګه درې اونۍ).
o له يوکاله په کوچنيو ماش
ومانو کې ، دا کوچنيان نسي کولاى چي شيدې وروي او نوم يې منتن وي .د ماشوم بدن شخ پاتې وي ، نا ارامه وي ، تشنج ، د قبضيت او د سيانوز حملې پرې راځي . د نوي پيدا سوي ماشومتوب تيتانوس د نامه د پرې کولو له لارې د ناتعقيم سويو توکو يا ککړ پانسمان په وسيله د نامه د لارې ليږدي.
ومانو کې ، دا کوچنيان نسي کولاى چي شيدې وروي او نوم يې منتن وي .د ماشوم بدن شخ پاتې وي ، نا ارامه وي ، تشنج ، د قبضيت او د سيانوز حملې پرې راځي . د نوي پيدا سوي ماشومتوب تيتانوس د نامه د پرې کولو له لارې د ناتعقيم سويو توکو يا ککړ پانسمان په وسيله د نامه د لارې ليږدي.• مړيني ته د اختلاطاتو په وسيله زمينه برابريږي : اسفکسي د حنجرې يا د صدر تشنج يا د کانګو د انشاق په وسيله د اسپاريشن نومونيا له امله پيښيږي. نوى پيداسوى ماشوم د نه تغذيې له امله خپل ژوند له لاسه ورکوي.
درملنه
ټول ناروغان د تيتانوس ضد ايمونو ګلوبولين د تطبيقولو (د ولسوالۍ په روغتون کې شتون لري) او د ملاتړ لپاره ژر تر ژره روغتون ته وليږئ.
له درملو پرته درملنه
• د هوايې لارو پاک ساتل
• د کافې اندازې مايعاتو او خوراک برابرول ددې لپاره چې د تيتانوس سپازمونه استقلاب ته اړتيا لري او ډير تخريب لري. خوراکي ملا تړ د ژوندي پاته کيدو چانس زياتوي.
• د ټپ ارزونه وکړئ
• له ټيټ خطر سره ټپونه ډير سطحي وي چې محدود نسجونه ضايع کوي او له سپږو ساعتونو څخه زيات دوام نه کوي.
• د لوړ خطر سره ټپونو کې د جګړې ټپونه ، ژور څري سوي ټپونه ، د نسجونو د کتنې وړ ضايع کيدو سره ټپونه ، پراخې سوزيدنې ، پر دي جسمونه ا و نکروز چې له شپږو ساعتونو څخه زيات وخت له هغو څخه تير سوى وي.
• د ټپونو ښى پاملرنه او د تيتانوس مخنيوي ته پاملرنه وکړئ.
• ټول پر دي جسمونه د ټپ له داخل څخه لرې کړئ.
• ټپ د عفوني ضد مادې په وسيله پاک او پانسمان کړئ.
د درملو په وسيله درملنه
• د انتي بيوتک لومړى دوز د وريد د داخل د زرق له لارې روغتون ته له ليږلو مخکې تطبيق کړئ.
Penicillin G ) penicillin Benzyl)
• ماشومان : ٥٠٠٠٠ واحده د بدن د وزن پر هر کيلو ګرام هر دوز هر شپږ ساعته وروسته د لس ورځو لپاره .
• لويان : له ٢-٤ ميليونه واحده هر دوز د وريد د داخل له لارې هر شپږ ساعته وروسته د لس ورځو لپاره يا
• يا هغه ناروغان چي Penicillin پر وړاندې حساسيت لري کولاى سي لهMetronidazole څخه کار واخلي .
• ماشومان : ٧.٥ ميلى ګرامه په کيلو هر دوز هر اته ساعته وروسته د لس ورځو لپاره.
• لويان: ٥٠٠ ميلي ګرامه د وريد له لاري هر اته ساعته وروسته د لس ورځو لپاره .
• د اړتيا په صورت کي د ليږد پر مهال د اختلاج د ارامولو لپاره Diazepam سپارښتنه وکړى.
• ماشومان : ٠،٥ ميلي ګرام د بدن په وزن د مقعد له لاري، د اړتيا په صورت کي د هر شپږساعته وروسته تکرار سي.
• لويان: ٥ ميلي ګرامه د خولي يا مقعد له لاري ، د اړتيا په صورت کي هر شپږساعته وروسته تکرار سي.
___ احتياط: د تنفسي اضطراب څارنه وکړئ.
مخنيوى
• د فعال واکسينولو په وسيله تيتانوس په بشپړه توګه د مخنيوي وړ ده.
• د ټولو ماشومانو واکسينول د هغو په شمول چې ناروغ يا کمزوري دي وهڅوئ.
• درې واکسينونه له يو کلنۍ څخه مخکې.
• له دريم دوز څخه يو کال وروسته يو تقويتي دوز.
• له تقويتي دوز څخه وروسته پنځه کاله وروسته دويم دوز.
• هر لس کاله وروسته يو تقويتي دوز.
• لږ تر لږه د اميدوارۍ د دورې د ميرمنو د تيتانوس واکسين د پنځو دوزونو د يوې بشپړې دورې له تطبيق څخه ډاډ تر لاسه کړئ.
• زيږون په روغتيا يي مرکز کې د يو روزل سوي ماهر څارونکي تر څارنې لاندې دود کړي.
• د ټپونو ښې پاملرني او د تيتانوس مخنيوي ته پاملرنه وکړي.
ماخذ: د درملنې ملي معياري لارښود د لومړنيو روغتيايي خدمتونو مرکزونو لپاره .
یادونه: یادونه: دا لیکنه د طبي ډاکټرانو لپاره لارښووني دي.
سرچینه: تعلیم الاسلام ویب پاڼه
---------------------------------
د تیتانوس په اړه بله لیکنه: تیتانوس
ورته ليکنې:
تبصره
